แนวทางการจัดการอย่างยั่งยืนของผลิตภัณฑ์น้ำมันหอมระเหยวิสาหกิจชุมชนปรกฟ้า จังหวัดชลบุรี โดยใช้กระบวนการวิเคราะห์เชิงลำดับขั้น
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
บทคัดย่อ
การจัดการธุรกิจที่ยั่งยืนเป็นการสร้างผลตอบแทนให้กับองค์กร ควบคู่กับการสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม เนื่องด้วยความท้าทายจากความเหลื่อมล้ำ ความยากจน และการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เป็นเรื่องเร่งด่วนที่ต้องได้รับการแก้ไข ดังนั้นการใช้หลักการของความยั่งยืนจะส่งนำไปสู่การบริหารธุรกิจอย่างยั่งยืน งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการจัดการอย่างยั่งยืนตามหลักการความยั่งยืน (Concepts of Sustainability) ซึ่งมีผลิตภัณฑ์น้ำมันหอมระเหยวิสาหกิจชุมชนปรกฟ้า จังหวัดชลบุรี เป็นกรณีศึกษา งานวิจัยนี้รวบรวมข้อมูลปัจจัยความยั่งยืนจากการทบทวนวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องกับการจัดการอย่างยั่งยืน และการสัมภาษณ์อย่างมีโครงสร้างจากผู้ประกอบการวิสาหกิจชุมชนปรกฟ้า 2 ราย ซัพพลายเออร์ผู้ปลูกพืชสมุนไพรแมงลัก 2 ราย และลูกค้า 17 ราย วิเคราะห์ข้อมูลด้วยกระบวนการวิเคราะห์ เชิงลำดับขั้น (AHP) โดยใช้ความคิดเห็นจากผู้เชี่ยวชาญด้านความยั่งยืนและการจัดการโลจิสติกส์ และซัพพลายเชนอย่างยั่งยืน 5 ท่าน เพื่อสอบทานความถูกต้องของปัจจัยรวมถึงให้ความเห็นเกี่ยวกับความสำคัญ ของปัจจัยความยั่งยืน ผลการวิจัยพบว่าแนวทางการจัดการอย่างยั่งยืนประกอบด้วยสามด้านหลัก คือ ด้านเศรษฐกิจ ค่าน้ำหนักความสำคัญร้อยละ 54.68 มีปัจจัยสำคัญคือการจัดส่งสินค้าตรงตามคำสั่งซื้อของลูกค้าร้อยละ 16.27 ลำดับต่อมาด้านสิ่งแวดล้อม ค่าน้ำหนักความสำคัญร้อยละ 25.29 มีปัจจัยสำคัญคือการใช้แมงลักแบบเกษตรอินทรีย์ร้อยละ 9.40 และด้านสังคมค่าน้ำหนักความสำคัญร้อยละ 20.03 มีปัจจัยสำคัญคือ การคัดเลือกซัพพลายเออร์ผู้ปลูกแมงลักเกษตรอินทรีย์ ร้อยละ 4.30 โดยผู้ประกอบการวิสาหกิจชุมชนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในซัพพลายเชนสามารถนำผลการวิจัยนี้ใช้เป็นแนวทางในการดำเนินงานเพื่อความยั่งยืนได้
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
เอกสารอ้างอิง
ณัฐฐา วรรณสุข และ วาสิตา บุญสาธร. (2564). ความสัมพันธ์ของปัจจัยที่ทำให้เกิดความมุ่งมั่นและพลังขับเคลื่อนการคิดเชิงบวก และระดับความมุ่งมั่นและพลังขับเคลื่อนในการทำงานของพนักงานโรงแรมในเขตกรุงเทพมหานคร.
นฤมล นิลนิสสัย และ ปิยะเนตร นาคสีดี. (2564). การเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการคลังสินค้าสำเร็จรูปกรณีศึกษาบริษัทเครื่องดื่มรังนก ABC จำกัด.
ปณิตา แจ้ดนาลาว. (2562). รูปแบบการจัดการโซ่อุปทานวิสาหกิจชุมชนกลุ่มสินค้าเกษตรยั่งยืน [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศรีปทุม]. http://dspace.spu.ac.th/handle/123456789/8675
พีรวัส หนูเกตุ, วาสนา ขวัญทองยิ้ม, และอภิไทย แก้วจรัส. (2567). อิทธิพลของความไว้วางใจที่มีต่อกระบวนการตัดสินใจซื้อสินค้าผ่านติ๊กต็อกไลฟ์ (TikTok Live) ของนักศึกษาปริญญาตรีในอำเภอเมือง จังหวัดสงขลา. วารสารวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสงขลา, 3(1), 12-23. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/mgt-skru/article/view/274607/184122
ภัทร์ธมนต์ พลรงค์, จิตพนธ์ ชุมเกตุ, และเกิดศิริ เจริญวิศาล. (2565). การประยุกต์ใช้แนวคิดเศรษฐกิจชีวภาพ เศรษฐกิจหมุนเวียน และเศรษฐกิจสีเขียวกับการจัดงานอีเวนต์. วารสารศิลปการจัดการ, 6(3), 1406-1422. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jam/article/view/256462
ศิริวรรณ กาวิชา. (2564). ประสิทธิภาพทางด้านโลจิสติกส์ของผู้ให้บริการขนส่งสินค้าทางถนนที่ส่งผลต่อความพึงพอใจของผู้ส่งออกผลไม้ในไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยรังสิต].
สำนักงานจังหวัดชลบุรี กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด. (2568). แผนพัฒนาจังหวัดชลบุรี พ.ศ. 2566–2570 ฉบับทบทวน พ.ศ. 2568. https://www.chonburi.go.th/files/com_content/2025-03_2eab8c3331cb994.pdf
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561–2580). https://www.nesdc.go.th/download/document/SAC/NS_SumPlanOct2018.pdf
สุจิตรา ยางนอก, เขมิกา อารมณ์, และฤทัยภัทร ให้ศิริกุล. (2566). รูปแบบการบริหารจัดการทรัพยากรร่วม เพื่อการพึ่งตนเองของบ้านน้อยบุตาวิงษ์ ตำบลหนองคู อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม. วารสารพัฒนศาสตร์, 6(1), 177-226. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/gvc-tu/article/view/263205
อัสฉรา นามไธสง, ศักดิ์ดา แสนสุพรรณ, สันติ ผิวผ่อง, ญาณวิจา คำพรมมา, เทพกร ลีลาแต้ม, และ วุฒิชัย รสชาติ. (2567). การพัฒนารูปแบบการจัดการแปลงสมุนไพรและการสร้างมูลค่าเพิ่มสมุนไพรสู่การลดความเหลื่อมล้ำมิติเศรษฐกิจของวิสาหกิจชุมชนสมุนไพรพื้นที่ตำบลบึงทวาย อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร. จันทรเกษมสาร, 30(1), R96–R111. https://li01.tci-thaijo.org/index.php/crujournal/article/view/261282
Ahmed, S. K. (2025). Sample size for saturation in qualitative research: Debates, definitions, and strategies. Journal of Medicine, Surgery, and Public Health, 5, 2025. https://doi.org/10.1016/j.glmedi.2024.100171
Andersson, M. (2022). Sustainable development—Direct and indirect effects between economic, social, and environmental dimensions in business practices. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 29(4), 1045–1063. https://doi.org/10.1002/csr.2261
Applied Research in Quality of Life. (2024). The role of environmental, economic, and social dimensions of sustainability in the quality of life in Spain. Springer. https://link.springer.com/article/10.1007/s11482-024-10317-w
Bolouri, P., Salami, R., Kouhi, S., Kordi, M., Asgari Lajayer, B., Hadian, J., and Astatkie, T. (2022). Applications of essential oils and plant extracts in different industries. Molecules, 27(24), 8999. https://doi.org/10.3390/molecules27248999
Brandenburg, M., Govindan, K., Sarkis, J., and Seuring, S. (2014). Quantitative models for sustainable supply chain management: Developments and directions. European Journal of Operational Research, 233(2), 299–312. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2013.09.032
Büyüközkan, G., and Çifçi, G. (2012). A novel hybrid MCDM approach based on fuzzy DEMATEL, fuzzy ANP and fuzzy TOPSIS to evaluate green suppliers. Expert Systems with Applications, 39(3), 3000–3011. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2011.08.162
Carter, C. R., and Rogers, D. S. (2008). A framework of sustainable supply chain management: Moving toward new theory. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 38(5), 360–387. https://doi.org/10.1108/09600030810882816
Circular Ecology. (2020, May 17). Sustainability and sustainable development. https://circularecology.com/sustainability-and-sustainable-development.html
Díaz Reinoso, B., Rivas, S., Rivas, J., and Domínguez, H. (2023). Subcritical water extraction of essential oils and plant oils. Sustainable Chemistry and Pharmacy, 36, 101332. https://doi.org/10.1016/j.scp.2023.101332
Discover Sustainability. (2025). Unveiling triple bottom line's influence on business performance. Discover Sustainability, 6(1), 1–15. https://doi.org/10.1007/s43621-025-00804-x
Elkington, J. (1997). Cannibals with forks: The triple bottom line of 21st century business. Capstone Publishing.
Freeman, R. E., Harrison, J. S., Wicks, A. C., Parmar, B. L., and De Colle, S. (2010). Stakeholder Theory: The State of the Art. Cambridge: Cambridge University Press.
Govindan, K., Khodaverdi, R., and Jafarian, A. (2013). A fuzzy multi criteria approach for measuring sustainability performance of a supplier based on triple bottom line approach. Journal of Cleaner Production, 47, 345–354. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.04.014
Harvard Business School. (2020, December 8). The triple bottom line: What it is & why it's important.https://online.hbs.edu/blog/post/what-is-the-triple-bottom-line
Ho, W., Xu, X., and Dey, P. K. (2010). Multi-criteria decision making approaches for supplier evaluation and selection: A literature review. European Journal of Operational Research, 202(1), 16–24. https://doi.org/10.1016/j.ejor.2009.05.009
Kongsawang, A. (2019). Factors affecting the operations of food processing and product development community enterprises in Saraburi Province [Master’s thesis, Sukhothai Thammathirat Open University]. STOU Institutional Repository. https://ir.stou.ac.th/
Ngamchompoo, W., and Kanyakam, S. (2022). A study on sweet essential oil extraction using sweet basil microwave steam distillation system. FEAT Journal of Farm Engineering and Automation Technology, 8(2), 110–119. https://ph02.tcithaijo.org/index.php/
featkku/article/view/246403/168158
Jittabut, P., Tooklang, P., Liawklang, S., and Bamrungna, D. A. (2019). The system extracting essential oil from herbal plants by using rice husk as fuel. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 4(2), 65–79. https://ph02.tci-thaijo.org/index.php/scibru/article/view/242314/164621Porter,
M. E., and Kramer, M. R. (2011). Creating shared value. Harvard Business Review, 89(1/2), 62-77.
Saaty, T. L. (1980). The analytic hierarchy process. McGraw-Hill.
Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: The analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, 48(1), 9–26. https://doi.org/10.1016/0377-2217(90)90057-I
Sanguanpauk, K., and Rodploy, J. (2021). Approaches for potential development of a local herb processing community enterprise in Ban Sai Subdistrict, Ban Mi District, Lop Buri Province. Journal of Business and Social Sciences, Ramkhamhaeng University, 4(3), 64–84. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/ibas/article/view/249340
Seelos, C., and Mair, J. (2005). Social entrepreneurship: Creating new business models to serve the poor.
Business Horizons, 48(3), 241–246. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2004.11.006
Seuring, S., and Müller, M. (2008). From a literature review to a conceptual framework for sustainable supply chain management. Journal of Cleaner Production, 16(15), 1699-1710. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2008.04.020
Supply Chain Council. (2012). Supply chain operations reference model: SCOR version 11.0. Supply Chain Council, Inc.
University of Wisconsin. (2024, October 21). An explanation of the triple bottom line. UW Online Collaboratives. https://uwex.wisconsin.edu/stories-news/triple-bottom-line/
Sirirak, W., Jantakard, H., Luesak, P., Jinta-amornchai, K., Pinchaimoon, A., Sanguanpang, S., and Seeta, C. (2021). The selection and evaluation of supplier: A review and perspective. RMUTL Engineering Journal Rajamangala University of Technology Lanna, 6(1), 38–56. https://doi.org/10.14456/rmutlengj.2021.5