การใช้ซิลิคอนเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวในดินเปรี้ยวจัด

บทคัดย่อ

การศึกษาการใช้ซิลิคอนเพื่อเพิ่มผลผลิตข้าว ในดินเปรี้ยวจัด ที่สถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดปทุมธานี อ.ธัญบุรี จ.ปทุมธานี ในบริเวณพื้นที่ชุดดินรังสิต (Very-fine, mixed, semiactive, acid, isohyperthermic Sulfic Endoaquepts) ดำเนินการระหว่าง ปี2553-2555 เป็นระยะเวลา 2 ปีมีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาอิทธิพลของซิลิคอน เมื่อใช้ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ คุณภาพสูงและปุ๋ยเคมีต่อการเจริญเติบโตและผลผลิต ข้าวในดินเปรี้ยวจัด การเปลี่ยนแปลงทางเคมีของดิน รวมทั้งศึกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจ โดยวางแผน การทดลองแบบ RCBD จำนวน 10 ตำรับ 3 ซ้ำ ประกอบด้วย 1) แปลงควบคุม 2) ปุ๋ยเคมีตามคำ แนะนำ (กรมพัฒนาที่ดิน) 3) ปุ๋ยซิลิคอนอัตราแนะนำ (50 กิโลกรัมต่อไร่) 4) ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงอัตรา แนะนำ (300 กิโลกรัมต่อไร่) 5) ซิลิคอน 25 กิโลกรัม ต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงอัตราแนะนำ (300 กิโลกรัมต่อไร่) 6) ซิลิคอน 50 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับ ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงอัตราแนะนำ (300 กิโลกรัม ต่อไร่) 7) ซิลิคอน 25 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี ตามคำแนะนำ 8) ซิลิคอน 50 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับ ปุ๋ยเคมีตามคำแนะนำ 9) ซิลิคอน 25 กิโลกรัมต่อไรร่วมกับปุ๋ยเคมีครึ่งอัตราแนะนำ 10)ซิลิคอน50กิโลกรัม ต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมีครึ่งอัตราแนะนำ ผลการทดลอง พบว ่าการใส ่ซิลิคอนมีผลต ่อธาตุอาหารในดินและ ผลผลิตข้าวในพื้นที่ดินเปรี้ยวจัด โดยก่อนดำเนินการ ทดลอง คือ ค่า pH 5.1 อินทรียวัตถุในดิน 2.43 เปอร์เซ็นต์ ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ 7.5 มิลลิกรัม ต่อกิโลกรัม โพแทสเซียมที่สกัดได้ 616 มิลลิกรัม ต่อกิโลกรัม แคลเซียมที่สกัดได้ 1,962 มิลลิกรัม ต่อกิโลกรัม แมกนีเซียมที่สกัดได้ 1,586 มิลลิกรัม ต่อกิโลกรัม อะลูมินัมที่สกัดได้ 2.56 เซนติโมลต่อ กิโลกรัม หลังสิ้นสุดการทดลอง ค่า pH อยู่ระหว่าง 4.7-5.5 ปริมาณอินทรียวัตถุในดินเพิ่มสูงขึ้นทุกตำรับ (2.54%-2.94%) ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์เพิ่มขึ้น อยู่ระหว่าง 7-21 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม โพแทสเซียม ที่สกัดได้ลดลง มีค่าอยู่ระหว่าง 451-572 มิลลิกรัม ต่อกิโลกรัม แคลเซียมที่แลกสกัดได้อยู่ในปริมาณสูง 2,042.3-4,126.3 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม แมกนีเซียม ที่สกัดได้ในดินลดลง มีค ่าอยู ่ระหว ่าง 808.7-900 มิลลิกรัมต ่อกิโลกรัม อะลูมินัมที่สกัดได้ในดินมีค ่า ลดลงอยู่ระหว่าง 0.89-2.54 เซนติโมลต่อกิโลกรัม จากการวิเคราะห์ทางสถิติผลผลิตเฉลี่ย 2 ปี พบว่า การใช้ซิลิคอน 25 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ คุณภาพสูงของกรมพัฒนาที่ดินตามอัตราแนะนำ (300กิโลกรัมต่อไร่) ให้ผลผลิตสูงสุด 603.27 กิโลกรัม ต่อไร่ การใช้ซิลิคอน 50 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับ ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงของกรมพัฒนาที่ดินตามอัตรา แนะนำ (300 กิโลกรัมต่อไร่) ให้ผลผลิตรองลงมา 600.01 กิโลกรัมต่อไร่ หากใช้ซิลิคอนร่วมกับปุ๋ยเคมี พบว่า การใช้ซิลิคอน 25 และ 50 กิโลกรัมต่อไร่ + ปุ๋ยเคมีอัตราแนะนำ ให้ผลผลิต 521.60 และ 501.38 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ และการใช้ซิลิคอน 25 และ 50กิโลกรัมต่อไร่+ปุ๋ยเคมีครึ่งอัตราแนะนำ ให้ผลผลิต 469.58 และ 515.55 กิโลกรัมต่อไร่ ตามลำดับ และหากใช้ปุ๋ยอินทรีย์คุณภาพสูงเพียงอย ่างเดียวให้ ผลผลิต 531.86 กิโลกรัมต่อไร่ สำหรับแปลงควบคุม ให้ผลผลิตข้าวต่ำสุด 450.52 กิโลกรัมต่อไร่ จากการ ศึกษาผลตอบแทนทางเศรษฐกิจของการปลูกข้าว พบว่า การจัดการดินโดยใช้ปุ๋ยเคมีเพียงอย่างเดียวให้ รายได้สุทธิ4,537.35 บาทต่อไร่ สำหรับตำรับการใช้ ซิลิคอน 25 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ คุณภาพสูงตามอัตราแนะนำ ให้รายได้สุทธิ4,336.65 บาทต่อปี และการใช้ปุ๋ยซิลิคอน 50 กิโลกรัมต่อไร่ ร่วมกับการใช้ปุ๋ยเคมี ให้รายได้สุทธิต่ำสุด 3,570.30 บาทต่อไร่