การวางแผนการใช้ที่ดินเพื่อการเกษตรอย่างมีประสิทธิภาพในพื้นที่ อำเภอเวียงภูคา จังหวัดหลวงน้ำทา ส.ป.ป.ลาว|Land Use Planning for Efficient Agricultural uses in Viengphoukha District, Luangnamtha Province, Lao PDR

Abstract

           การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินชั้นความเหมาะสมของคุณภาพที่ดินสำหรับการปลูกข้าว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และยางพารา ของอำเภอเวียงภูคา จังหวัดหลวงน้ำทา (ส.ป.ป.ลาว) ประเมินตามวิธีการองค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO, 1984) ข้อมูลที่ใช้ประเมินด้านกายภาพ คือ แผนที่ดิน (ปริมาณอินทรียวัตถุ ปริมาณไนโตรเจน ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ ปริมาณโพ แทสเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ ค่าปฏิกิริยาดิน ความจุในการแลกเปลี่ยนประจุบวก ความอิ่มตัวด้วยด่าง ความลึกของดิน เนื้อดิน และปริมาณก้อนหินปะปน) แผนที่การระบายน้ำของดิน แผนที่สภาพการใช้ที่ดิน แผนที่ประเภทป่าไม้ (ป่าสงวนแห่งชาติ ป่าป้องกันแห่งชาติ และป่าผลิตแห่งชาติ) แผนที่ภูมิอากาศ (อุณหภูมิและปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยรายปี) แผนที่ความลาดชันของพื้นที่ แผนที่ปริมาณการชะล้างพังทลายของดิน และข้อมูลที่ใช้ประเมินด้านเศรษฐกิจได้จากสัมภาษณ์เกษตรกร ได้แก่ รายได้ ต้นทุนผันแปร กำไร และอัตราผลตอบแทนต่อการลงทุน ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการประมวลผล ผลการศึกษาการปลูกข้าว มีความเหมาะสมปานกลาง และเล็กน้อย ครอบคลุมพื้นที่เป็นร้อยละ 0.37 และ 60.71 ของพื้นที่อำเภอ ข้อจำกัดส่วนใหญ่ ได้แก่ ดินมีการระบายน้ำที่มากเกินไป ความลาดชันของพื้นที่ที่สูง ค่าปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัด และความจุในการแลกเปลี่ยนประจุบวกมีค่าทีต่ำ ส่วนข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พบพื้นที่ที่มีความเหมาะสมสูง ปานกลาง และเล็กน้อย คิดเป็นร้อยละ 2.97, 22.48 และ 66.80 ของพื้นที่อำเภอ และสำหรับปลูกยางพาราพบพื้นที่ที่มีความเหมาะสมสูง ปานกลาง และเล็กน้อย คิดเป็นร้อยละ 2.90, 17.36 และ 75.82 ของพื้นที่อำเภอ ข้อจำกัดของพืชทั้งสอง ได้แก่ ค่าปฏิกิริยาดินเป็นกรดจัด ความอิ่มตัวด้วยด่างที่ต่ำ ความลึกของดินที่ตื้น และความลาดชันของพื้นที่สูงชัน และจากการประเมินสามารถกำหนดพื้นที่ที่มีความเหมาะสมเพื่อการปลูกข้าว ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และยางพารา เมื่อไม่รวมพื้นที่ป่าไม้ในการรักษาความสมดุลของธรรมชาติ คิดเป็นร้อยละ 0.19, 14.33 และ 11.58 ของพื้นที่อำเภอ ตามลำดับ