การวิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลการส่งเสริมสุขภาพและโภชนาการกลุ่มผู้สูงอายุ ตำบลคลองปราบ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้ออกแบบเพื่อนำมาสู่ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุ การดำเนินการวิจัย ได้ใช้พื้นที่ตำบลคลองปราบ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมภาวะสุขภาพ และโภชนาการของผู้สูงอายุในพื้นที่ตำบลคลองปราบ อำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยเป็นข้อมูลที่ได้จากเก็บแบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่าง ที่เข้าร่วมที่โครงการส่งเสริมสุขภาพและโภชนาการกลุ่มผู้สูงอายุ จำนวน 105 คน สถิติที่ใช้เพื่อการวิเคราะห์ ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ F-test (ANOVA) เชฟเฟ่ การประเมินต้นทุนประสิทธิผล และการประเมินผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน
การศึกษานี้ ได้ออกแบบการสะกิดพฤติกรรมผู้สูงอายุ 3 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 สะกิดโดยอบรมเชิงปฏิบัติการให้ความรู้โภชนาการและพัฒนาสูตรอาหารพื้นถิ่น กลุ่มที่ 2 สะกิดโดยปรับความรู้สึกให้ตัดสินเลือกได้อย่างเหมาะสมผ่านแอปพลิเคชันที่พัฒนา แพลตฟอร์มการสื่อสารดิจิทัลแอปพลิเคชัน LINE (Line Official Account) กลุ่มที่ 3 สะกิดกระตุ้นพฤติกรรมผ่านแอปพลิเคชันไลน์โดยการสร้างไลน์กลุ่ม ผลการศึกษา ต้นทุนประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมภาวะสุขภาพและโภชนาการของผู้สูงอายุ วิธีการวิเคราะห์ต้นทุน-ประสิทธิผล พบว่า วิธีการผ่านไลน์กลุ่มดีที่สุด ประกอบด้วยด้านสุขภาพ ด้านจิตใจและคุณภาพชีวิต ด้านค่าใช้จ่ายด้านอาหาร และการบริโภค ส่วนวิธีการผ่านแพลตฟอร์มการสื่อสารดิจิทัลแอปพลิเคชัน LINE (Line Official Account) ดีที่สุด ในด้านค่าใช้จ่ายทางการแพทย์และสุขภาพ การใช้วิธีผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน พบว่าวิธีการพัฒนาสูตรมาตรฐานและคู่มือ ผลการคำนวณ ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) แบบ Ongoing (ปีที่ 0) เท่ากับ 1:0.19 วิธีการใช้แพลตฟอร์มการสื่อสารดิจิทัลแอปพลิเคชัน LINE (Line Official Account) ผลการคำนวณ ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) แบบ Ongoing เท่ากับ 1:0.20 และวิธีการใช้ไลน์กลุ่ม ผลการคำนวณ ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน (SROI) แบบ Ongoing เท่ากับ 1:0.18 ดังนั้น ควรนำรูปแบบการสะกิดของโครงการวิจัยมาใช้ต่อเนื่องในการส่งเสริมภาวะสุขภาพและโภชนาการของผู้สูงอายุ เพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างประชากรในระยะยาวอย่างมีประสิทธิภาพ
##plugins.generic.usageStats.downloads##
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2561). ระเบียบวาระแห่งชาติเรื่องสังคมสูงอายุ. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2567). สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2566. กรมกิจการผู้สูงอายุ กระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์.
กลุ่มรายงานมาตรฐาน. (2567). กลุ่มผู้สูงอายุที่คัดกรองรายโรค. สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสุราษฎร์ธานี.
เกรียงศักดิ์ ยุทโท, นิโรจน์ สินณรงค์, ธรรญชนก เพชรานนท์, และ กฤตวิทย์ อัจฉริยะพานิช. (2566). การวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคม กรณีศึกษา: การพัฒนาการเรียนรู้การแพทย์ฉุกเฉินพื้นที่จังหวัดเชียงราย. วารสารวิจัยวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยราชภัฏสุรินทร์, 7(2), 140–153.
โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ. (2564). คู่มือการประเมินเทคโนโลยีด้านสุขภาพสำหรับประเทศไทย ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564 (รายงานฉบับสมบูรณ์). สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข
ดวงดาว ศรียากูล, สันติ ลาภเบญจกุล, สัมฤทธิ์ ศรีธำรงสวัสดิ์, วรสิทธิ์ ศรศรีวิชัย, จิรุตม์ ศรีรัตนบัลล์, และภานุวิชญ์ แก้วกำจรชัย. (2567). ประสิทธิผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตต่อการป้องกันโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ในประชากรไทยกลุ่มเสี่ยง. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 18(1), 72-92.
พิชญ์วรา จันทร์แย้ม ซัลมี อารง ศุภรัตน์ สั่นสะท้าน และอุทัย ทับทอง. (2567). การพัฒนาระบบนัดหมายด้วย Line Official Account สำหรับผู้รับบริการคลินิกแพทย์แผนไทย วิทยาลัยเทคโนโลยีทางการแพทย์และสาธารณสุขกาญจนาภิเษก. วารสารวิชาการการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ, 10(2), 79-88.
ระวีวรรณ ทรัพย์อินทร์ และญาศิณี เคารพธรรม. (2560). สื่อกับผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารนิเทศศาสตร์ธุรกิจบัณฑิตย์, 11(2), 367- 387.
วรวรรณ ชาญด้วยวิทย์ กรรณิการ์ ธรรมพานิชวงศ์ ณรงค์ ป้อมหลักทอง ภูมิสิทธิ์ มหาสุวีระชัย พรเพ็ญ วิจักษณ์ประเสริฐ วัชรี บงเจริญ ชยดล ลอมทอง รัตนกรัณญ์ โรจนานุกูลพงศ์ พัชรี วิหะกะรัตน์ พัชราภรณ์ โครตนารินทร์ ปริญญารัตน์ เลี้ยงเจริญ และ ปาลิตา ปั้นคง. (2555). การวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคม: ด้านผู้พิการและผู้สูงอายุ (เล่ม 4). โครงการการวิเคราะห์ผลตอบแทนทางสังคม, สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ มูลนิธิร็อกเกอะเฟลเลอร์ และสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย.
วสันต์ กริ่มวิรัตน์กุล, ธนาฒย์ อามาตย์มุลตรี, วราทิพย์ แก่นการ, และ สถาพร มุ่งทวีพงศา. (2561). ต้นทุนประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพแบบพอเพียงในผู้สูงอายุโรคเรื้อรังในบริบทสังคมชนบทกึ่งเมือง จังหวัดยโสธร. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 36(1), 100–108.
สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย. (2566). รายงานทีดีอาร์ไอ “การเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุส่งผลต่อสภาพทางสังคม เศรษฐกิจ สุขภาพ และค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาลของครัวไทยอย่างไร” (ฉบับที่ 202 กรกฎาคม 2566). สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย. https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2023/06/wb202.pdf
สฤณี อาชวานันทกุล และ ภัทราพร แย้มละออ. (2560). คู่มือการประเมินผลลัพธ์ทางสังคมและผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุน. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.).
สายสุนีย์ จับโจร, สุดาใจ โล่ห์วนิชชัย, ธิดานุช พุทธสิมมา, และ เบญจภัค จงหมื่นไวย์. (2563). การพัฒนาสื่อการเรียนรู้ออนไลน์สำหรับโต้ตอบกับผู้สูงอายุ. วารสารวิชาการการจัดการเทคโนโลยี มหาวิทยาลัย ราชภัฏมหาสารคาม, 7(2), 47-58.
สำนักงานบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2566) . สถิติประชากรรายอายุแยกตามจำนวนประชากรที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้าน มีสัญชาติไทยพื้นที่ตำบลคลองปราบอำเภอบ้านนาสาร จังหวัดสุราษฎร์ธานี. [ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์] https://stat.bora.dopa.go.th/stat/
สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดสุราษฎร์ธานี. (2568). รายงานสถานการณ์ทางสังคมจังหวัดสุราษฎร์ธานี 2567. สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดสุราษฎร์ธานี.
สำนักงานสถิติจังหวัดสุราษฎร์ธานี. (2567). ดัชนีการสูงวัยจังหวัดสุราษฎร์ธานีปีพ.ศ. 2562 -2566. [ข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์]. https://surat.nso.go.th/images/surat2566/ E_book/ Elderly%20society.pdf
สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ. (2567). รายงานการสร้างระบบประกันสุขภาพแห่งชาติประจำปีงบประมาณ 2566. ห้างหุ้นส่วนจำกัดแสงจันทร์การพิมพ์.
สุรศักดิ์ ไชยสงค์ นวลจันทร์ แสนกอง กฤษณี สระมุณี ร่มตะวัน กาลพัฒน์ ขวัญดาว มาลาสาย นพวรรณ ยุติพันธ์ ปิยรักษ์ รัตนปกรณ์ และ มนเศรษฐ ภูวรกิจ. (2565). ผลตอบแทนทางสังคมของการจัดบริการดูแลระยะยาวสำหรับผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่งพิง: กรณีศึกษาตำบลสะอาด อำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข, 16(1), 16–33.
อ้อทิพย์ ราษฎร์นิยม และ ศิวลาภ สุขไพบูลย์วัฒน์. (2562). การวิเคราะห์ต้นทุนประสิทธิผลของการส่งเสริมสุขภาพและโภชนาการเพื่อเตรียมความพร้อมในการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในชุมชน. คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
อุบลวรรณา เรือนทองดี, และยุพา จิ๋วพัฒนกุล. (2565). การเสริมสร้างกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพในผู้สูงอายุโดยใช้การมีส่วนร่วมของชุมชนเป็นฐาน. วารสารพยาบาลทหารบก, 23(1), 274-282.
Ariz, G., Mary-Lynn, B., Lynn, D., Paul, M., &Janet, M. (2023). Social Media Use and Depression in Older Adults: A Systematic Review. Research in Gerontological Nursing, 16(2), 97–104. DOI: https://doi.org/10.3928/19404921-20230220-05
Brydges, C. R. (2019). Effect size guidelines, sample size calculations, and statistical power in gerontology. Innovation in Aging, 3(4), 1–8 DOI: https://doi.org/10.1093/geroni/igz036
Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2018). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (5th ed.). SAGE Publications
Kim, C., Andrew, M. K., & McKenna, H. (2019). Social participation types and benefits on health outcomes for elder people: A systematic review. Ageing International, 44(2), 223–233. DOI: https://doi.org/10.1007/s12126-018-9338-6
Kim, D.. (2024.Improving Health Care Outcomes through Health Promotion and Disease Prevention. J Evid Based MedHealthc, 11(01), 1-2.
Kullgren, J. T., Kim, H. M., Slowey, M., Colbert, J., Soyster, B., Winston, S. A., Ryan, K., Forman, J. H., Riba, M., Krupka, E., & Kerr, E. A. (2024). Using behavioral economics to reduce low-value care among older adults: A cluster randomized clinical trial. JAMA Internal Medicine, 184(3), 281–290. DOI: https://doi.org/10.1001/jamainternmed.2023.7703
Lally, P., van Jaarsveld, C. H. M., Potts, H. W. W., & Wardle, J. (2010). How are habits formed: Modelling habit formation in the real world. European Journal of Social Psychology, 40(6), 998–1009 DOI: https://doi.org/10.1002/ejsp.674
McConnell, M. (2013). Behavioral economics and aging. The Journal of the Economics of Ageing, 1–2, 83–89 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jeoa.2013.09.001
Murayama, H., Takagi, Y., Tsuda, H., & Kato, Y. (2023). Applying nudge to public health policy: Practical examples and tips for designing nudge interventions. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 3962 DOI: https://doi.org/10.3390/ijerph20053962
Peng, R., Du, Y., Chang, J., Guo, Y., Hu, S., Wan, X., Cao, Z., & Feng, H. (2025). Using nudges to promote health among older adults: A scoping review. International Journal of Nursing Studies, 161, 104946. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2024.104946
Purnell, J. Q., Thompson, T., Kreuter, M. W., & McBride, T. D. (2015). Behavioral economics: “Nudging” underserved populations to be screened for cancer. Preventing Chronic Disease, 12, E06 DOI: https://doi.org/10.5888/pcd12.140346
Raviotta, J. M., Smith, K. J., DePasse, J., Brown, S. T., Shim, E., Nowalk, M. P., & Zimmerman, R. K. (2016). Cost-effectiveness and public health effect of influenza vaccine strategies for U.S. elderly adults. Journal of the American Geriatrics Society, 64(10), 2126–2131. DOI: 10.1111/jgs.14323 DOI: https://doi.org/10.1111/jgs.14323
Tappenden, P., Campbell, F., Rawdin, A., Wong, R., & Kalita, N. (2012). The clinical effectiveness and cost-effectiveness of home-based, nurse-led health promotion for older people: A systematic review. Health Technology Assessment, 16(20), 1–72 DOI: https://doi.org/10.3310/hta16200
Thaler, H., & Sunstein, R. (2021). Nudge: The final edition. Penguin Books.
Thaler, R. H. (2016). Behavioral economics: Past, present, and future. American Economic Review, 106(7), 1577–1600. DOI: https://doi.org/10.1257/aer.106.7.1577
Yadee, J., Permsuwan, U., Guntawongwan, K., Himakalasa, W., & Buddhawongsa, P. (2023). Discounting money and health effects from communicable and noncommunicable diseases in Thailand. Scientific Reports, 13, 3324 DOI: https://doi.org/10.1038/s41598-023-30559-2
Yamada, Y., Uchida, T., Sasaki, S., Taguri, M., Shiose, T., Ikenoue, T., & Fukuma, S. (2023). Nudge-based interventions on health promotion activity among very old people: A pragmatic, 2-arm, participant-blinded randomized controlled trial. Journal of the American Medical Directors Association, 24(3), 390–394 DOI: https://doi.org/10.1016/j.jamda.2022.11.009