ผลกระทบของข้อตกลงการค้าเสรีอาเซียน-จีนที่มีต่อการลงทุนระหว่างไทยกับจีน The Impact of ASEAN-China Free Trade Agreement: ACFTA on Direct Investment between Thailand and China

Abstract

ข้อตกลงการค้าเสรีอาเซียน-จีน (ACFTA) เป็นข้อตกลงหนึ่งที่ได้รับความสนใจเป็นอย่างมากเนื่องจากเป็นข้อตกลงฉบับแรกที่อาเซียนจัดทำความร่วมมือกับประเทศนอกภูมิภาค ซึ่งได้ทำให้ข้อตกลงนี้กลายเป็นข้อตกลงที่มีขนาดเศรษฐกิจ (GDP) รวมของประเทศสมาชิก สูงเป็นอันดับที่ 3 ของโลก โดยที่ข้อตกลงฉบับนี้ ได้กำหนดให้เริ่มมีการลดภาษีระหว่างกันมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2553 การค้าระหว่าง 6 ประเทศสมาชิกอาเซียนดั้งเดิมกับประเทศจีนได้มีการลดภาษีลงจนเหลือร้อยละ 0 ในสินค้ากว่าร้อยละ 90 ของสินค้าที่ค้าระหว่างกัน จึงเป็นเรื่องที่น่าสนใจในการศึกษาถึงสถานการณ์และความคืบหน้าล่าสุดของข้อตกลง รวมถึงผลกระทบของข้อตกลงฉบับนี้ที่มีต่อการลงทุนระหว่างประเทศไทยกับประเทศจีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในมิติด้านการลงทุนโดยตรงจากประเทศจีนที่เข้าสู่ประเทศไทย
การศึกษาในครั้งนี้ จะใช้การวิเคราะห์เชิงพรรณา (Descriptive Analysis) ผลการศึกษาพบว่า นับตั้งแต่ข้อตกลง ACFTA มีผลบังคับใช้ มูลค่าการค้าระหว่างประเทศไทยกับประเทศจีนได้ปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นอย่างชัดเจน โดยพบว่านับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 ประเทศจีนได้กลายเป็นแหล่งส่งออกอันดับที่ 1 ของประเทศไทยเช่นเดียวกับผลกระทบในด้านการลงทุนโดยตรงจากประเทศจีนที่เข้าสู่ประเทศไทย พบว่ามูลค่าและสัดส่วนการลงทุนโดยตรงจากประเทศจีนที่ไหลเข้าสู่ประเทศไทยในช่วงระหว่างปี พ.ศ. 2548-2559 นั้น มีแนวโน้มปรับตัวเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งนับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 ซึ่งเป็นปีที่ข้อตกลงด้านการลงทุนอาเซียน-จีนภายใต้กรอบข้อตกลง ACFTA เริ่มมีผลบังคับใช้ มูลค่าการลงทุนโดยตรงจากประเทศจีนที่ไหลเข้าสู่ประเทศไทยเฉลี่ยแล้วจะอยู่ที่ระดับ 352.39 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อปี เพิ่มขึ้นจากค่าเฉลี่ยในช่วงก่อนหน้าที่อยู่ที่ระดับ 51.12 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อปีอีกทั้งสัดส่วนมูลค่าการลงทุนโดยตรงจากจีนเทียบกับมูลค่าการลงทุนโดยตรงทั้งหมดของประเทศไทยก็ปรับเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง จนมาอยู่ที่สัดส่วนร้อยละ 10.01 ในปี พ.ศ. 2559 ซึ่งก็สอดคล้องกับผลการศึกษาของงานวิจัยที่ผ่านมาที่พบว่าข้อตกลง ACFTA มีส่วนช่วยส่งเสริมการค้าและการลงทุนโดยตรงระหว่างประเทศในอาเซียนกับประเทศจีน
นอกจากนี้ ข้อตกลงการค้าเสรีอาเซียน-จีน (ACFTA) ยังก่อให้เกิดโอกาสในมิติด้านการลงทุนโดยตรงจากประเทศจีนที่เข้าสู่ประเทศไทย ดังจะเห็นได้จากการเข้ามาของนักลงทุนจีนในการตั้งโรงงานแปรรูปยางพาราในประเทศไทย เพื่อแปรรูปยางธรรมชาติและส่งกลับไปยังประเทศจีนโดยไม่เสียภาษีตามข้อตกลงการค้าเสรีอาเซียน-จีน (ACFTA) จึงเป็นโอกาสหนึ่งที่สำคัญของประเทศไทยในการดึงดูดการลงทุนโดยตรงจากประเทศจีนภายใต้ข้อตกลงการค้าเสรีอาเซียน-จีน (ACFTA)

The ASEAN-China Free Trade Agreement (ACFTA) is the first agreement that ASEAN has organized cooperation with countries outside the region. ACFTA is the third largest trading block after European Union (EU) and North American Free Trade Agreement (NAFTA) in terms of GDP. The full implementation of Goods Agreement under ACFTA began since January 2010. The six ASEAN member countries and China have reduced tariffs to zero percent in more than 90 percent of traded goods. It is interesting to study the current situation and progress of this agreement including the impact of this agreement on investment between Thailand and China especially in the dimension of Chinese Direct Investment into Thailand.

This study uses descriptive analysis and reviews related literature. The result shows that value of trade between Thailand and China has increased significantly since the ASEAN-China Free Trade Agreement (ACFTA) came into force. Since 2010, China has become Thailand's No. 1 export destination as well as the value and proportion of Chinese Direct Investment into Thailand. Continually increasing after the ASEAN-China Investment Agreement under the ACFTA has come into force. The value of Chinese Direct Investment into Thailand has increased from 51.12 million US dollar per year between 2005-2009 periods to 352.39 million US dollar per year after 2010 which is consistent with the results of previous research that ACFTA can promote trade and investment between ASEAN with China.
In addition, ACFTA also provides opportunities for Chinese Direct Investment into Thailand as can be seen from the emergence of Chinese investors to set up rubber processing plant in Thailand to process natural rubber and return it to China without tax under ACFTA. This is an important opportunity for Thailand to attract Chinese Direct Investment under the agreement.