ผลกระทบจากการเข้าร่วมห่วงโซ่คุณค่าโลกต่อเศรษฐกิจภาคเกษตรและอาหารไทย

Main Article Content

บวร ตันรัตนพงศ์
ณัฐพล พจนาประเสริฐ
อัจฉรา ปทุมนากุล
รวิสสาข์ สุชาโต

บทคัดย่อ

ตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา ประเทศไทยได้เข้าไปมีส่วนร่วมในห่วงโซ่คุณค่าสินค้าเกษตร และอาหารของโลก การเข้าร่วมดังกล่าวมีผลกระทบต่อภาคเกษตรและอาหารของประเทศไทยทั้งในแง่เศรษฐกิจและสังคม งานวิจัยครั้งนี้ มุ่งศึกษาผลกระทบจากการมีส่วนร่วมในในห่วงโซ่คุณค่าสินค้าเกษตรและอาหารโลกต่อเศรษฐกิจภาคเกษตร และอาหารของประเทศไทย โดยใช้แบบจำลองเชิงประจักษ์ที่ถูกกะประมาณด้วยสมการถดถอยแบบ Fixed-effect ขอบเขตการศึกษาครอบคลุมระหว่างปี พ.ศ. 2548-2558 เนื่องด้วยข้อจำกัดในการเข้าถึงข้อมูลบางตัวแปร ผลการศึกษาพบว่า การมีส่วนร่วมในห่วงโซ่คุณค่าฯ มีผลกระทบเชิงบวกต่อดัชนีผลผลิตอุตสาหกรรม ดัชนีแรงงานในภาคอุตสาหกรรม ดัชนีผลิตภาพแรงงานอุตสาหกรรม และตัวแปรค่าจ้างแรงงาน อย่างไรก็ตามการมีส่วนร่วมในห่วงโซ่คุณค่าฯ ส่งผลกระทบทั้งทางบวกและทางลบต่อตัวแปรดัชนีคุณภาพสินค้า ดังนั้นนโยบาย/กลยุทธ์ต่างๆ ที่ช่วยสนับสนุนให้ประเทศไทยเข้าไปมีส่วนร่วมตลอดจนการรักษาตำแหน่งในห่วงโซ่คุณค่าสินค้าเกษตรและอาหารโลกจึงเป็นสิ่งจำเป็น และควรหลีกเลี่ยงการออกแบบนโยบายในลักษณะ one size fits all

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

วิธีการอ้างอิง
ตันรัตนพงศ์ บ., พจนาประเสริฐ ณ., ปทุมนากุล อ., & สุชาโต ร. (2023). ผลกระทบจากการเข้าร่วมห่วงโซ่คุณค่าโลกต่อเศรษฐกิจภาคเกษตรและอาหารไทย. วารสารเศรษฐศาสตร์ประยุกต์และกลยุทธการจัดการ, 10(2), 106–123. สืบค้น จาก https://kuojs.lib.ku.ac.th/index.php/jems/article/view/5259
บท
บทความวิจัย (Research Article)
ประวัติผู้แต่ง

บวร ตันรัตนพงศ์, คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

Lecturer

ณัฐพล พจนาประเสริฐ, คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ผู้ประพันธ์บรรณกิจ ผู้ช่วยศาสตราจารย์

อัจฉรา ปทุมนากุล, คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ผู้ช่วยศาสตราจารย์

รวิสสาข์ สุชาโต, คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ช่วยศาสตราจารย์

เอกสารอ้างอิง

ธีรภาพ แพ่งสภา, วรวิทย์ มโนปิยอนันต์, วริษฐา ประจงการ และ สุขใจ ว่องไวศิริวัฒน์. (2561). เครื่องชี้วัดห่วงโซ่ มูลค่าเพิ่มการผลิตในการค้าระหว่าง (Global Value Chain) และประโยชน์ต่อการประเมินภาวะ เศรษฐกิจ. สายนโยบายการเงิน ธนาคารแห่งไทย. Focused and Quick (FAQ), 131, 1-13.

สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม. (2564). ข้อมูลเศรษฐกิจอุตสาหกรรม. สืบค้นจาก https://www.oie.go.th/

อาชนัน เกาะไพบูลย์ และคณะ. (2558). โครงการศึกษาผลกระทบของ Global Supply Chain จากการเจรจาความตกลงการค้าเสรีทวิภาคีและพหุภาคีต่ออุตสาหกรรมไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรมและคณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

Baldwin, R. & Robert-Nicoud, F. (2014). Trade-in-goods and trade-in-tasks: An integrating framework. Journal of International Economics, 92, 51-62. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1016/j.jinteco.2013.10.002

Barrett, C. B., Reardon, T., Swinnen, J., & Zilberman, D. (2022). Agri-food Value Chain Revolutions in Low- and Middle-Income Countries. Journal of Economic Literature, 60(4), 1316–1377. Retrieved from https://doi.org/10.1257/jel.20201539

Bernhardt, T. & Milberg, W. (2011, November). Economic and social upgrading in global value chain: Analysis of horticulture, apparel, tourism and mobile telephones (No.6). Capturing the Gains Working Paper. Retrieved from www.capturingthegains.org/publications/workingpapers/wp_201106.htm

Bernhardt, T., & Pollak, R. (2016). Economic and social upgrading dynamics in global manufacturing value chains: A comparative analysis. Environment and Planning A: Economy and Space, 48(7), 1220–1243. Retrieved from https://doi.org/10.1177/0308518X15614683

De Backer, K. & Miroudot, S. (2013, December). Mapping global value chains (No. 169). OECD Trade Policy Papers. Retrieved from https://www.oecd-ilibrary.org/trade/mapping-global-value-chains_5k3v1trgnbr4-en

Feyaerts, H., Broeck, G. V. D., & Maertens. M. (2020). Global and local food value chains in Africa: A review. Agricultural Economics, 51(1), 143–57. Retrieved from https://doi.org/10.1111/agec.12546

Gereffi, G. & Fernandez-Stark, K. (2011). Global value chain analysis: A Primer. North Carolina, the Unite States: Duke University, Center on Globalization, Governance & Competitiveness.

Greenville, J., Kawasaki, K., & Jouanjean, M. A. (2019, January). Dynamic Changes and Effects of Agro-food GVCs (No.119). OECD Food, Agriculture and Fisheries Paper. Retrieved from https://www.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/dynamic-changes-and-effects-of-agro-food-gvcs_43b7bcec-en

Heft-Neal, S., Otte, J., Pupphavessa, W., Roland-Holst, D., Sudsawasd, S. & ZilEEP, D. (2008). Supply Chain Auditing for Poultry Production in Thailand (Research Report). Rome, Italy: Food and Agriculture Organization of the United Nations.

Ignatenko, A., Raei, F., & Mircheva, B. (2019, January). Global value chains: What are the benefits and why do countries participate? IMF Working Papers.

Kaplinsky, R. & Readman, J. (2005). Globalization and upgrading: What can (and cannot) be learnt from international trade statistics in the wood furniture sector? Industrial and Corporate Change, 14(4), 679-703. Retrieved from https://doi.org/10.1093/icc/dth065

Khandelwal, A. (2010). The long and short (of) quality ladders. The Review of Economic Studies, 77(4), 1450-1476. Retrieved from https://doi.org/10.1111/j.1467-937X.2010.00602.x

Khandelwal, A., Schott, P. K. & Wei, S. J. (2013). Trade liberalization and embedded institutional reform: Evidence from Chinese exporters. American Economic Review, 103(6), 2169–2195. Retrieved from https://doi.org/10.1257/aer.103.6.2169

Kohpaiboon, A. (2006). Multinational Enterprises and Industrial Transformation. Edward Elgar Publishing, Inc.

Koopman, R., Wang, Z., Wei, S. J. (2014). Tracing value-added and double counting in gross exports. American Economic Review, 104(2), 459–494. Retrieved from http://dx.doi.org/10.1257/aer.104.2.459

Kowalski, P., Gonzalez, J. L., Ragoussis, A. & Ugart, C. (2015). Participation of Developing Countries in Global Value Chains: Implications for Trade and Trade-Related Policies. OECD Trade Policy Papers. Retrieved from https://doi.org/10.1787/5js33lfw0xxn-en

Kummritz, V. (2016, March). Do global value chains cause industrial development? (No. 2016-01). Centre for Trade and Economic Integration Working Paper Geneva.

Lee, J. & Gereffi, G. (2013, March). The co-evolution of concentration in mobile phone global value chains and its impact on social upgrading in developing countries (No. 25). Capturing the Gains Working Paper. Retrieved from www.capturingthegains.org

Montalbano, P., & Nenci, S. (2020). The effects of global value chain (GVC) participation on the economic growth of the agricultural and food sectors. FAO.

Ndubuisi, G. & Owusu, S. (2021). How important is GVC participation to export upgrading? The World Economy, 44(10), 2887-2908. Retrieved from https://doi.org/10.1111/twec.13102

OECD. (2020, February). Global value chains in agriculture and food: A synthesis of OECD analysis (No. 139). OECD Food, Agriculture and Fisheries Papers. Retrieved from https://www.oecd-ilibrary.org/agriculture-and-food/global-value-chains-in-agriculture-and-food-a-synthesis-of-oecd-analysis_6e3993fa-en

Olper, A., Curzi, D. & Pacca, L. (2014). Do food standards affect the quality of EU imports? Economics Letters, 122(2), 233-237. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.econlet.2013.11.031

Pahl, S. & Timmer, M. P. (2020). Do global value chains enhance economic upgrading? A long view. The Journal of Development Studies, 56(9), 1683-1705. Retrieved from https://doi.org/10.1080/00220388.2019.1702159

Ponte, S. & Ewert, J. (2009). Which way is "up" in upgrading? Trajectories of change in the value chain for South African wine. World Development, 37(10), 1637-1650. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2009.03.008

Shingal, A. (2015, June). Labour market effects of integration into GVCs: Review of literature (R4D Working Paper 2015/10). Swiss Programme for Research on Global Issues for Development. Retrieved from https://www.wti.org/media/filer_public/3d/bb/3dbb96 b1-8765-4e60-b3bd-785952b1071d/wp_2015_10_gvc.pdf

Tanrattanaphong, B., Baiding, H., & Gan, C. (2020). The impacts of value chain upgrading on the export of processed food. Food Policy, 93. Retrieved from https://doi.org/10.1016/j.foodpol.2020.101906

Timmer, M., Erumban, A. A., Gouma, R., Los, B., Temurshoev, U., De Vries, G. J., Arto, I., Genty, V. A. A., Neuwahl, F., Rueda‐Cantuche, J. M., Villanueva, A., Francois, J., Pindyuk, O., Pöschl, J., Stehrer, R., & Streicher, G. (2012, April). The world input-output database (WIOD): Contents, sources and methods (No. 252281). WIOD Working Paper.

Urata, S. & Baek, Y. (2020). Does participation in global value chains increase productivity? An analysis of trade in value added data. Thailand and The World Economy, 38(1), 1-28.