มาตรการทางการค้าที่มิใช่ภาษีของสินค้ามันสำปะหลังภายใต้ห่วงโซ่คุณค่าข้ามแดน ระหว่างไทยกับกลุ่มประเทศ CLMV

บทคัดย่อ

          บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์การผลิต การนำเข้า-ส่งออก รวมถึงศึกษาและวิเคราะห์มาตรการทางการค้าที่มิใช่ภาษี ของสินค้ามันสำปะหลังภายใต้ห่วงโซ่คุณค่าข้ามแดนระหว่างไทยกับกลุ่มประเทศ CLMV (กัมพูชา สปป.ลาว เมียนมา และเวียดนาม) โดยการรวบรวมข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์ผู้แทนภาคเอกชนจากสมาคมโรงงานผลิตภัณฑ์มันสำปะหลังไทย ซึ่งสินค้ามันสำปะหลังที่ศึกษามีทั้งหมด 6 รายการตามพิกัดศุลกากร ตั้งแต่วัตถุดิบต้นน้ำถึงปลายน้ำที่มีการเชื่อมโยงห่วงโซ่คุณค่าข้ามแดน พบว่าสินค้าสำคัญจะเชื่อมโยงกันในกลุ่มวัตถุดิบต้นน้ำและแปรรูปเบื้องต้น (หัวมันสำปะหลัง มันเส้น มันอัดเม็ด) โดยไทยและเวียดนาม มีแหล่งนำเข้าสำคัญ คือ กัมพูชา สปป.ลาว เพื่อนำมาแปรรูปใช้ในอุตสาหกรรมต่อเนื่องในประเทศและส่งออก ซึ่งประเทศปลายทางในการส่งออก คือ จีน ทั้งนี้เวียดนามเป็นคู่แข่งที่สำคัญของไทย และมาตรการทางการค้าที่มิใช่ภาษีส่วนใหญ่ของสินค้ามันสำปะหลังจะอยู่ในหมวดสุขอนามัยและสุขอนามัยพืช โดยเวียดนามมีมาตรการทางการค้าโดยเฉลี่ยต่อสินค้ามากที่สุด ไทยรองลงมา และเมื่อวิเคราะห์มาตรการทางการค้าที่มิใช่ภาษีที่มีในการนำเข้าหัวมันสำปะหลัง มันเส้น มันอัดเม็ด ซึ่งเป็นสินค้าสำคัญในห่วงโซ่คุณค่าข้ามแดนเปรียบเทียบไทยและเวียดนามพบว่า จำนวนของไทย     มีแนวโน้มเพิ่มขึ้น ในขณะที่เวียดนามลดลง นอกจากนี้พบว่าไทยยังเผชิญกับความท้าทายในการนำเข้ามันสำปะหลังที่คุณภาพต่ำจาก CLMV และมาตรการจากประเทศปลายทางนอก CLMV ที่เข้มงวดมากขึ้น ดังนั้นการที่ไทยจะเป็นศูนย์กลางของอุตสาหกรรมมันสำปะหลังแปรรูปมูลค่าสูง ไทยควรปรับตัวลดมาตรการทางการค้าที่มิใช่ภาษีที่ไม่จำเป็นและมุ่งพัฒนาในคุณภาพการผลิต โดยร่วมมือกับ CLMV เพื่อพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างครอบคลุมในภาพรวม และควรมองหาตลาดส่งออกในประเทศอื่นเพิ่มเติมเพื่อลดการพึ่งพาในตลาดจีน