แนวทางการเลือกอาหารและสารอาหารสำหรับผู้สูงวัย Food and nutrition guidelines for the elderly
Article Sidebar
Published:
Jun 21, 2023
Keywords:
โภชนาการ, สารอาหาร, ผู้สูงอายุ, nutrition, nutrients, elderly
Main Article Content
Abstract
An adequate intake of nutrients and energy can prevent or slow down the age-related diseases in elderly. Both macronutrients and micronutrients can promote the body function e.g., metabolic pathway, brain function, and the immune system. Food consumption behavior influences some common diseases for older adults such as sarcopenia, osteoporosis, and non-communicable diseases e.g., obesity, diabetes type 2, and hyperlipidemia. In addition, good nutrition in the elderly could slow the age-related dementia. The common dietary deficiencies in the elderly include protein, vitamins, and minerals. This is because the physical functional limitations that influence the absorption of nutrients and reduction of food intake. Therefore, choosing the suitable food could be one approach to promote good nutritional status and health for the elderly.
Keywords : nutrition, nutrients, elderly
บทคัดย่อ
เมื่อมีอายุมากขึ้น การได้รับสารอาหารและพลังงานที่เพียงพอและเหมาะสมจะช่วยป้องกันหรือชะลอความเสื่อมถอยของร่างกายได้ ทั้งสารอาหารหลักและสารอาหารรองส่งผลต่อการทำงานของร่างกาย ได้แก่ กระบวนการเมตาบอลิซึม การทำงานของระบบประสาทและสมอง รวมถึงระบบภูมิคุ้มกันโรค การเกิดภาวะหรือโรคที่พบในผู้สูงอายุ ส่วนหนึ่งมาจากพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ได้แก่ ภาวะมวลกล้ามเนื้อน้อย โรคกระดูกพรุน และการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังบางชนิด เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวานชนิดที่ 2 และโรคไขมันในเลือดสูง เป็นต้น นอกจากนี้การมีภาวะโภชนาการที่ดียังอาจช่วยชะลอการเกิดภาวะสมองเสื่อมที่เกิดจากการมีอายุที่มากขึ้นได้ สารอาหารที่ผู้สูงอายุมักได้รับไม่เพียงพอ ได้แก่ โปรตีน วิตามิน และแร่ธาตุต่าง ๆ เนื่องจากข้อจำกัดทางร่างกายที่ทำให้การดูดซึมสารอาหารและการบริโภคอาหารได้ลดลง ดังนั้นการเลือกอาหารที่เหมาะสมจึงน่าจะเป็นแนวทางหนึ่งที่จะส่งเสริมภาวะโภชนาการที่ดีและสุขภาพที่ดีให้กับผู้สูงอายุได้
คำสำคัญ : โภชนาการ สารอาหาร ผู้สูงอายุ
Downloads
Download data is not yet available.
Article Details
Section
Review Articles
References
1. กรมกิจการผู้สูงอายุ. สถิติผู้สูงอายุ. กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/1159
2. ปิยะภัทร เดชพระธรรม. ปัญหาการกลืนในผู้สูงอายุ. เวชศาสตร์ฟื้นฟูสาร. 2556;23(3):73-80.
3. ศิริพร และคณะ. รายงานฉบับสมบูรณ์ การพัฒนากลิ่นรสในผลิตภัณฑ์ผงโรยข้าวสำหรับผู้สูงอายุที่มีปัญหาการบดเคี้ยวและการกลืนอาหารเพื่อช่วยให้รับประทานอาหารได้มากขึ้น. สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน). 2561.
4. กรมอนามัย. ปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวัน สำหรับคนไทย พ.ศ. 2563. สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. กระทรวง
สาธารณสุข.
5. สำนักโภชนาการ. ธงโภชนาการผู้สูงอายุ. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/elderlybook/194718
6. ศูนย์วิทยาศาสตร์ข้าว. รำข้าวสีดำคือแหล่งของสารต้านอนุมูลอิสระ. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://dna.kps.ku.ac.th/index.php/article-rice-rsc-rgdu/47-riceberry-height-antioxidant
7. Settapramote N, Laokuldilok T, Boonyawan D, Utama-ang N. Physiochemical, antioxidant activities and anthocyanin of riceberry rice from different locations in Thailand. Food Appl Biosci J. 2018;6(Special):84-94.
8. Chinvongamorn H. Sansenya, S. The γ-oryzanol content of Thai rice cultivars and the effects of gamma irradiation on the γ-oryzanol content of germinated Thai market rice. Oriental J Chem. 2020;36:812-818.
9. Judprasong K, Puwastien P, Rojroongwasinkul N, Nitithamyong A, Sridonpai P, Somjai A. Institute of Nutrition, Mahidol University. Thai Food Composition Database, Online version 2, September 2018, Thailand. [Internet]. [cited 2022 Dec 9]. Available from: http://www.inmu.mahidol.ac.th/thaifcd
10. Masuzaki H, Kozuka C, Okamoto S, Yonamine M, Tanaka H, Shimabukuro M. Brown rice-specific γ-oryzanol as a promising prophylactic avenue to protect against diabetes mellitus and obesity in humans. J Diabetes Investig. 2018; 10:18-25.
11. Atkinson FS, Brand-Miller JC, Foster-Powell K, Buyken AE, Goletzke J. International tables of glycemic index and glycemic load values 2021: a systematic review. Am J Clin Nutr. 2021;114(5):1625-1632.
12. Bumrungpert A, Chongsuwat R, Phosat C, Butacnum A. Rice bran oil containing gamma-oryzanol improves lipid profiles and antioxidant status in hyperlipidemic subjects: a randomized double-blind controlled trial. J Altern Complement Med. 2019;25(3):353-358.
13. Rungratanawanich W, Cenini G, Mastinu A, Sylvester M, Wilkening A, Abate G, et al., γ-Oryzanol improves cognitive function and modulates hippocampal proteome in mice. Nutrients. 2019;11(4):753.
14. Takano Y, Kokubun K, Saika K, Nishiyama N, Taki Y. Effect of the intake of brown rice for six months on the cognitive function in healthy elderly persons: A study protocol for a pilot, non-randomized controlled trial. Methods Protoc. 2021;4(4):78.
15. Putra C, Konow N, Gage M, York, CG, Mangano KM. Protein source and muscle health in older adults: A literature review. Nutrients. 2021;13(3):743.
16. ประไพศรี ศิริจักรวาล. Healthy Diet for Elderly: ข้อแนะนำการบริโภคเพื่อสุขภาพที่ดีของผู้สูงอายุไทย ในงาน ประชุมเชิงปฏิบัติการ “การพัฒนาศักยภาพและเสริมทักษะด้านโภชนาการ เพื่อการดูแลผู้สูงอายุตลอดช่วงชีวิตและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับภาคีเครือข่าย” 14-15 ธ.ค. 2560 (Cluster ผู้สูงอายุ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย). [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://nutritionanamai.moph.go.th/th/elderlydoc/download?id=47708&mid=32225&mkey=m_document&lang=th&did=15642
17. ณัฐติยา เตียวตระกูล. Anemia in Older Adults. วารสารโลหิตวิทยาและเวชศาสตร์บริการโลหิต. 2554;21(4):267-272.
18. ปิยะภร ไพรสนธิ์ และคณะ. ภาวะโลหิตจางในผู้สูงอายุภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย. วารสารสภาการพยาบาล. 2560;32(1):133-145.
19. Alhussain MH, Alshammari MM. Association between fish consumption and muscle mass and function in middle-age and older adults. Front Neurol. 2021;746880.
20. American Heart Association. Fish and Omega-3 Fatty Acids. [Internet]. [cited 2022 Dec 30]. Available from: https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/fats/fish-and-omega-3-fatty-acids
21. Bo Y, Liu C, Ji Z, Yang R, An Q., Zhang X, et al. A high whey protein, vitamin D and E supplement preserves muscle mass, strength, and quality of life in sarcopenic older adults: A double-blind randomized controlled trial. Clin Nut. 2019;38:159-164.
22. Remelli F, Vitali A, Zurlo A, Volpato S. Vitamin D deficiency and sarcopenia in older persons. Nutrients. 2019;11(12): 2861.
23. Ruxton CH, Derbyshire E, Toribio-Mateas M. Role of fatty acids and micronutrients in healthy ageing: a systematic review of randomised controlled trials set in the context of European dietary surveys of older adults. J Hum Nutr Diet. 2016;29(3):308-324.
24. Woodside JV, McGrath AJ, Lyner N, McKinley MC. Carotenoids and health in older people. Maturitas. 2015;80(1):63-68.
25. Brimson JM, Prasanth MI, Malar DS, Thitilertdecha P, Kabra A, Tencomnao T, Prasansuklab A. Plant polyphenols for aging health: Implication from their autophagy modulating properties in age-associated diseases. Pharmaceuticals. 2021;14(10):982.
26. Zhou Y, Wang J, Cao L, Shi M, Liu H, Zhao Y, Xia Y. 2022. Fruit and vegetable consumption and cognitive disorders in older adults: a meta-analysis of observational studies. Front Nutr. 2022;1291.
27. Nicklett EJ, Kadell AR. Fruit and vegetable intake among older adults: a scoping review. Maturitas. 2013;75(4):305-312.
28. Semba RD, Lauretani F, Ferrucci L. Carotenoids as protection against sarcopenia in older adults. Arch Biochem. 2007;458(2):141-145.
29. Welch AA, Jennings A, Kelaiditi E, Skinner J, Steves CJ. Cross-sectional associations between dietary antioxidant vitamins C, E and carotenoid intakes and sarcopenic indices in women aged 18–79 years. Calcif Tissue Int. 2020;106(4): 331-342.
30. Lattimer JM, Haub MD. Effects of dietary fiber and its components on metabolic health. Nutrients. 2010;2(12):1266-1289.
31. Yanai H. Nutrition for sarcopenia. J Clin Med Res. 2015;7(12):926.
32. Zanini B, Simonetto A, Zubani M, Castellano M, Gilioli G. The effects of cow-milk protein supplementation in elderly population: systematic review and narrative synthesis. Nutrients. 2020;12(9):2548.
33. Malmir H, Larijani B, Esmaillzadeh A. Consumption of milk and dairy products and risk of osteoporosis and hip fracture: a systematic review and Meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2020;60(10):1722-1737.
34. Ratajczak AE, Zawada A, Rychter AM, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I. Milk and dairy products: Good or bad for human bone?. Practical dietary recommendations for the prevention and management of osteoporosis. Nutrients. 2021;13(4):1329.
35. Camfield DA, Owen L, Scholey AB, Pipingas A, Stough C. Dairy constituents and neurocognitive health in ageing. Br J Nutr. 2011;106(2):159-174.
36. Pal YP, Pratap AP. Rice bran oil: A versatile source for edible and industrial applications. J Oleo Sci. 2017;66(6):551-556.
37. Orsavova J, Misurcova L, Ambrozova JV, Vicha R, Mlcek, J. Fatty acids composition of vegetable oils and its contribution to dietary energy intake and dependence of cardiovascular mortality on dietary intake of fatty acids international. Int J Mol Sci. 2015;16:12871-12890.
38. Sawadikiat P, Hongsprabhas P. Phytosterols and γ-oryzanol in rice bran oils and distillates from physical refining process. Int J Food Sci. 2014;49(9):2030-2036.
2. ปิยะภัทร เดชพระธรรม. ปัญหาการกลืนในผู้สูงอายุ. เวชศาสตร์ฟื้นฟูสาร. 2556;23(3):73-80.
3. ศิริพร และคณะ. รายงานฉบับสมบูรณ์ การพัฒนากลิ่นรสในผลิตภัณฑ์ผงโรยข้าวสำหรับผู้สูงอายุที่มีปัญหาการบดเคี้ยวและการกลืนอาหารเพื่อช่วยให้รับประทานอาหารได้มากขึ้น. สำนักงานพัฒนาการวิจัยการเกษตร (องค์การมหาชน). 2561.
4. กรมอนามัย. ปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวัน สำหรับคนไทย พ.ศ. 2563. สำนักโภชนาการ กรมอนามัย. กระทรวง
สาธารณสุข.
5. สำนักโภชนาการ. ธงโภชนาการผู้สูงอายุ. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/elderlybook/194718
6. ศูนย์วิทยาศาสตร์ข้าว. รำข้าวสีดำคือแหล่งของสารต้านอนุมูลอิสระ. [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://dna.kps.ku.ac.th/index.php/article-rice-rsc-rgdu/47-riceberry-height-antioxidant
7. Settapramote N, Laokuldilok T, Boonyawan D, Utama-ang N. Physiochemical, antioxidant activities and anthocyanin of riceberry rice from different locations in Thailand. Food Appl Biosci J. 2018;6(Special):84-94.
8. Chinvongamorn H. Sansenya, S. The γ-oryzanol content of Thai rice cultivars and the effects of gamma irradiation on the γ-oryzanol content of germinated Thai market rice. Oriental J Chem. 2020;36:812-818.
9. Judprasong K, Puwastien P, Rojroongwasinkul N, Nitithamyong A, Sridonpai P, Somjai A. Institute of Nutrition, Mahidol University. Thai Food Composition Database, Online version 2, September 2018, Thailand. [Internet]. [cited 2022 Dec 9]. Available from: http://www.inmu.mahidol.ac.th/thaifcd
10. Masuzaki H, Kozuka C, Okamoto S, Yonamine M, Tanaka H, Shimabukuro M. Brown rice-specific γ-oryzanol as a promising prophylactic avenue to protect against diabetes mellitus and obesity in humans. J Diabetes Investig. 2018; 10:18-25.
11. Atkinson FS, Brand-Miller JC, Foster-Powell K, Buyken AE, Goletzke J. International tables of glycemic index and glycemic load values 2021: a systematic review. Am J Clin Nutr. 2021;114(5):1625-1632.
12. Bumrungpert A, Chongsuwat R, Phosat C, Butacnum A. Rice bran oil containing gamma-oryzanol improves lipid profiles and antioxidant status in hyperlipidemic subjects: a randomized double-blind controlled trial. J Altern Complement Med. 2019;25(3):353-358.
13. Rungratanawanich W, Cenini G, Mastinu A, Sylvester M, Wilkening A, Abate G, et al., γ-Oryzanol improves cognitive function and modulates hippocampal proteome in mice. Nutrients. 2019;11(4):753.
14. Takano Y, Kokubun K, Saika K, Nishiyama N, Taki Y. Effect of the intake of brown rice for six months on the cognitive function in healthy elderly persons: A study protocol for a pilot, non-randomized controlled trial. Methods Protoc. 2021;4(4):78.
15. Putra C, Konow N, Gage M, York, CG, Mangano KM. Protein source and muscle health in older adults: A literature review. Nutrients. 2021;13(3):743.
16. ประไพศรี ศิริจักรวาล. Healthy Diet for Elderly: ข้อแนะนำการบริโภคเพื่อสุขภาพที่ดีของผู้สูงอายุไทย ในงาน ประชุมเชิงปฏิบัติการ “การพัฒนาศักยภาพและเสริมทักษะด้านโภชนาการ เพื่อการดูแลผู้สูงอายุตลอดช่วงชีวิตและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกับภาคีเครือข่าย” 14-15 ธ.ค. 2560 (Cluster ผู้สูงอายุ สำนักโภชนาการ กรมอนามัย). [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึงเมื่อ 16 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://nutritionanamai.moph.go.th/th/elderlydoc/download?id=47708&mid=32225&mkey=m_document&lang=th&did=15642
17. ณัฐติยา เตียวตระกูล. Anemia in Older Adults. วารสารโลหิตวิทยาและเวชศาสตร์บริการโลหิต. 2554;21(4):267-272.
18. ปิยะภร ไพรสนธิ์ และคณะ. ภาวะโลหิตจางในผู้สูงอายุภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย. วารสารสภาการพยาบาล. 2560;32(1):133-145.
19. Alhussain MH, Alshammari MM. Association between fish consumption and muscle mass and function in middle-age and older adults. Front Neurol. 2021;746880.
20. American Heart Association. Fish and Omega-3 Fatty Acids. [Internet]. [cited 2022 Dec 30]. Available from: https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-eating/eat-smart/fats/fish-and-omega-3-fatty-acids
21. Bo Y, Liu C, Ji Z, Yang R, An Q., Zhang X, et al. A high whey protein, vitamin D and E supplement preserves muscle mass, strength, and quality of life in sarcopenic older adults: A double-blind randomized controlled trial. Clin Nut. 2019;38:159-164.
22. Remelli F, Vitali A, Zurlo A, Volpato S. Vitamin D deficiency and sarcopenia in older persons. Nutrients. 2019;11(12): 2861.
23. Ruxton CH, Derbyshire E, Toribio-Mateas M. Role of fatty acids and micronutrients in healthy ageing: a systematic review of randomised controlled trials set in the context of European dietary surveys of older adults. J Hum Nutr Diet. 2016;29(3):308-324.
24. Woodside JV, McGrath AJ, Lyner N, McKinley MC. Carotenoids and health in older people. Maturitas. 2015;80(1):63-68.
25. Brimson JM, Prasanth MI, Malar DS, Thitilertdecha P, Kabra A, Tencomnao T, Prasansuklab A. Plant polyphenols for aging health: Implication from their autophagy modulating properties in age-associated diseases. Pharmaceuticals. 2021;14(10):982.
26. Zhou Y, Wang J, Cao L, Shi M, Liu H, Zhao Y, Xia Y. 2022. Fruit and vegetable consumption and cognitive disorders in older adults: a meta-analysis of observational studies. Front Nutr. 2022;1291.
27. Nicklett EJ, Kadell AR. Fruit and vegetable intake among older adults: a scoping review. Maturitas. 2013;75(4):305-312.
28. Semba RD, Lauretani F, Ferrucci L. Carotenoids as protection against sarcopenia in older adults. Arch Biochem. 2007;458(2):141-145.
29. Welch AA, Jennings A, Kelaiditi E, Skinner J, Steves CJ. Cross-sectional associations between dietary antioxidant vitamins C, E and carotenoid intakes and sarcopenic indices in women aged 18–79 years. Calcif Tissue Int. 2020;106(4): 331-342.
30. Lattimer JM, Haub MD. Effects of dietary fiber and its components on metabolic health. Nutrients. 2010;2(12):1266-1289.
31. Yanai H. Nutrition for sarcopenia. J Clin Med Res. 2015;7(12):926.
32. Zanini B, Simonetto A, Zubani M, Castellano M, Gilioli G. The effects of cow-milk protein supplementation in elderly population: systematic review and narrative synthesis. Nutrients. 2020;12(9):2548.
33. Malmir H, Larijani B, Esmaillzadeh A. Consumption of milk and dairy products and risk of osteoporosis and hip fracture: a systematic review and Meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2020;60(10):1722-1737.
34. Ratajczak AE, Zawada A, Rychter AM, Dobrowolska A, Krela-Kaźmierczak I. Milk and dairy products: Good or bad for human bone?. Practical dietary recommendations for the prevention and management of osteoporosis. Nutrients. 2021;13(4):1329.
35. Camfield DA, Owen L, Scholey AB, Pipingas A, Stough C. Dairy constituents and neurocognitive health in ageing. Br J Nutr. 2011;106(2):159-174.
36. Pal YP, Pratap AP. Rice bran oil: A versatile source for edible and industrial applications. J Oleo Sci. 2017;66(6):551-556.
37. Orsavova J, Misurcova L, Ambrozova JV, Vicha R, Mlcek, J. Fatty acids composition of vegetable oils and its contribution to dietary energy intake and dependence of cardiovascular mortality on dietary intake of fatty acids international. Int J Mol Sci. 2015;16:12871-12890.
38. Sawadikiat P, Hongsprabhas P. Phytosterols and γ-oryzanol in rice bran oils and distillates from physical refining process. Int J Food Sci. 2014;49(9):2030-2036.