ผลตอบแทนทางสังคมจากการลงทุนของการท่องเที่ยวเชิงอาหารในจังหวัดจันทบุรี

บทคัดย่อ

บทความมีวัตถุประสงค์เพื่อจัดทำแผนที่ผลลัพธ์ และประเมินผลกระทบทางสังคมจากการลงทุนที่ขึ้นเกิดจากโครงการการท่องเที่ยวเชิงอาหารในจังหวัดจันทบุรี โดยใช้รูปแบบการประเมินแบบก่อนการดำเนินโครงการ (Ex-Ante Evaluation) ร่วมกับการประเมินระหว่างการดำเนินโครงการ (On-going Evaluation) ดำเนินการเก็บข้อมูลจากการประชุมกลุ่มย่อย และสัมภาษณ์เชิงลึกผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 91 ราย ร่วมกับการเก็บข้อมูลด้วยแบบสอบถามจากผู้ที่เข้าร่วมโครงการ และผู้ที่ได้รับผลกระทบ จำนวน 900 ราย ซึ่งมีเนื้อหาเกี่ยวกับกิจกรรม ผลผลิต ผลลัพธ์ และผลกระทบที่เกิดขึ้น รวมถึงการแทรกแซงอื่น ที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทั้งที่เป็นรูปธรรม และไม่เป็นรูปธรรม ทั้งที่ตั้งใจและไม่ตั้งใจ

จากการศึกษา พบว่า ผลลัพธ์ที่สำคัญของโครงการการท่องเที่ยวเชิงอาหารในจังหวัดจันทบุรี ได้แก่ (1) สร้างรายได้ให้กับเกษตรกร กลุ่มเกษตรกร ผู้ประกอบการร้านอาหาร และผู้ประกอบการแปรรูปอาหาร/ วิสาหกิจชุมชน อย่างยั่งยืน (2) ส่งเสริมการผลิตสินค้าการเกษตรที่ปลอดภัยและเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม (3) สร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับชุมชน และ (4) ส่งเสริมการขยายตัวของภาคการท่องเที่ยว โดยเฉพาะการท่องเที่ยวเชิงอาหาร และ (5) สร้างพันธมิตรและเครือข่ายความร่วมมือเพื่อส่งเสริมการพัฒนาท้องถิ่นร่วมกัน ทั้งนี้จากการประเมินผลกระทบของโครงการวิจัยที่เกิดขึ้นต่อสังคมโดยภาพรวม ระหว่างปี พ.ศ. 2566-2570 ภายใต้อัตราคิดลดร้อยละ 3.50 พบว่า โครงการดังกล่าวมีมูลค่าปัจจุบันสุทธิเท่ากับ 274,533,440 บาท โดยมีอัตราผลตอบแทนจากการลงทุนเชิงสังคม เท่ากับ 6.81 เท่า ซึ่งสรุปได้ว่า โครงการได้สร้างผลประโยชน์เกิดขึ้นสูงกว่าต้นทุนที่เกิดขึ้น หรือเป็นโครงการที่มีความคุ้มค่าในการลงทุน