ปัจจัยที่ส่งผลต่อพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอยของประชาชนในกรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอยของประชาชนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร การวิจัยใช้แบบสอบถามออนไลน์รวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างที่อาศัยอยู่ในกรุงเทพมหานคร ซึ่งมีอายุ 15 ปี ขึ้นไป ในช่วงเดือนพฤษภาคม - มิถุนายน พ.ศ.2567 จำนวน 421 คน ในการศึกษาได้ประยุกต์ใช้ทฤษฎีพฤติกรรมตามแผน (Theory of Planned Behavior: TPB) และใช้สถิติเชิงพรรณา ซึ่งได้แก่ค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ และตาราง ร่วมกับสถิติเชิงปริมาณโดยใช้การวิเคราะห์โมเดลสมการโครงสร้างแบบการวิเคราะห์เส้นทาง (Path Analysis) ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 34 ปี การศึกษาระดับปริญญาตรี เป็นพนักงานบริษัทเอกชน รายได้ส่วนบุคคลเฉลี่ย 29,482 บาท/เดือน ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยประมาณ 17,530 บาท/เดือน จำนวนสมาชิกในครอบครัวที่มีรายได้เฉลี่ยประมาณ 3 คน ส่วนใหญ่มีความรู้เกี่ยวกับการคัดแยกขยะ และคิดว่าขยะมูลฝอยในครัวเรือนสร้างปัญหาให้กับสิ่งแวดล้อม โดยกลุ่มตัวอย่างมีความตั้งใจในการคัดแยกขยะมูลฝอย ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการคัดแยกขยะมูลฝอยของกลุ่มตัวอย่าง ประกอบด้วย 1) ปัจจัยที่มีผลทางตรง ได้แก่ เขตที่อาศัย อายุ เพศ การเคยเข้าร่วมกิจกรรมทางสิ่งแวดล้อม ระดับความตั้งใจ ทัศนคติต่อพฤติกรรม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิง การควบคุมพฤติกรรมการรับรู้ และการปฏิเสธความรับผิดชอบในการคัดแยกขยะ 2) ปัจจัยที่มีผลทางอ้อม ได้แก่ แรงจูงใจทางเศรษฐกิจบรรทัดฐานทางศีลธรรม ความรู้เกี่ยวกับประเภทของขยะมูลฝอยและสิ่งแวดล้อม ทัศนคติทางอ้อม การคล้อยตามกลุ่มอ้างอิงทางอ้อม การศึกษา และ 3) ปัจจัยที่มีผลทางตรงและทางอ้อม ได้แก่ การควบคุมพฤติกรรมการรับรู้ทางอ้อม ดังนั้น ผู้กำหนดนโยบายควรส่งเสริมการคัดแยกขยะทุกประเภทผ่านสื่อต่างๆ หรือผ่านบุคคลที่ประชาชนเชื่อถือ และควรขจัดอุปสรรคด้านค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวกับการคัดแยกขยะให้ลดลงด้วย